Điều trị táo bón cho bé: Cách xử lý khoa học và an toàn từ bác sĩ Nhi MedCare
Táo bón ở trẻ nhỏ là tình trạng thường gặp, đặc biệt trong giai đoạn tập ăn dặm, đi học mẫu giáo hoặc thay đổi chế độ ăn. Khi bé nhiều ngày không đi vệ sinh, hoặc đi phân cứng, táo bón, không ít cha mẹ lo lắng và tìm cách xử lý nhanh chóng. Tuy nhiên, điều trị táo bón không đúng cách có thể khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến lười ăn, đau bụng, nứt hậu môn hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài.
Trong bài viết này, đội ngũ bác sĩ tại MedCare – Hệ thống y khoa gia đình sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân và hướng điều trị táo bón cho bé đúng, an toàn và hiệu quả lâu dài.
Táo bón ở trẻ là gì? Khi nào gọi là táo bón?
Táo bón là tình trạng bé đi tiêu không đều, phân khô cứng, khó đẩy ra ngoài, hoặc phải rặn mạnh khi đi. Một số trẻ có thể đi tiêu mỗi ngày nhưng phân vẫn cứng và gây đau – vẫn được xem là táo bón.
Dấu hiệu bé đang bị táo bón:
Bé nhiều ngày không đi vệ sinh (2–3 ngày trở lên)
Bé đi phân cứng, táo bón, phân vón cục, có hình tròn như phân dê
Bé rặn đỏ mặt, quấy khóc khi đi ngoài
Có thể đau bụng âm ỉ, sợ đi vệ sinh
Một số bé bị són phân ra quần khi không kiểm soát được
Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ nhỏ
1. Chế độ ăn ít chất xơ – Bé không chịu ăn rau
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Rất nhiều bé không chịu ăn rau, không uống đủ nước, ăn nhiều thịt – ít rau, khiến phân khô cứng, khó đẩy ra ngoài.
2. Bé bị táo bón sinh lý
Một số giai đoạn phát triển như: bắt đầu ăn dặm, mới cai sữa, hoặc khi bé tập ngồi bô… trẻ có thể bị táo bón sinh lý tạm thời do hệ tiêu hóa chưa kịp thích nghi.
3. Lười vận động – ngồi quá nhiều
Trẻ ít vận động, hay ngồi xem tivi, điện thoại... làm nhu động ruột chậm lại – phân lưu lại lâu, mất nước, gây táo bón.
4. Nhịn đi vệ sinh
Nhiều bé có trải nghiệm đau khi đi tiêu (nứt hậu môn, đau bụng...) nên cố tình nhịn – lâu dần hình thành vòng luẩn quẩn khiến bệnh kéo dài.
5. Một số nguyên nhân khác:
Dùng sữa công thức không phù hợp
Trẻ thiếu men tiêu hóa, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Ảnh hưởng tâm lý (đi học, sợ nhà vệ sinh...)
Rối loạn chức năng ruột, suy giáp bẩm sinh (hiếm gặp)
Khi nào cha mẹ cần đưa bé đi khám bác sĩ?
Theo khuyến cáo của MedCare, hãy đưa bé đi khám nếu:
Bé nhiều ngày không đi vệ sinh (3–5 ngày trở lên)
Bé đau quặn bụng, nôn trớ, sụt cân
Bé đi tiêu kèm máu, nứt hậu môn
Trẻ lười ăn, mệt mỏi, da xanh
Đã thay đổi chế độ ăn mà không cải thiện sau 1 tuần
Tại MedCare, cha mẹ có thể lựa chọn khám Nhi – Dinh dưỡng tại nhà hoặc đặt lịch đến khám trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa – Nhi.
Điều trị táo bón cho bé: Hướng dẫn từ bác sĩ MedCare
Việc điều trị táo bón cần kết hợp giữa điều chỉnh chế độ ăn – sinh hoạt và hỗ trợ y tế đúng cách.
1. Điều chỉnh chế độ ăn uống
Tăng rau xanh – trái cây: Ưu tiên rau mồng tơi, cải bó xôi, khoai lang, bí đỏ, chuối chín, đu đủ
Tăng cường chất xơ hòa tan (prebiotic): từ yến mạch, hạt chia, táo, lê
Uống đủ nước: Với bé <1 tuổi, bú mẹ nhiều hơn; bé lớn nên uống 600–1000ml nước/ngày
Hạn chế đồ ăn chiên rán, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas
Không ép bé ăn quá nhiều thịt – có thể gây mất cân bằng đạm – xơ
2. Tập thói quen đi tiêu đúng giờ
Tập cho bé ngồi bô sau bữa sáng/lúc dạ dày đầy
Khuyến khích bé ngồi 5–10 phút, không chơi điện thoại khi đi vệ sinh
Tạo tâm lý thoải mái, không la mắng khi bé chưa đi được
3. Hỗ trợ bằng thuốc nếu cần (có hướng dẫn bác sĩ)
Men vi sinh – men tiêu hóa: Giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột
Thụt hậu môn/nhét glycerin: Dành cho trường hợp phân quá cứng, bé không thể tự đi ngoài
Siro nhuận tràng (ví dụ Lactulose): Giúp làm mềm phân – phải dùng theo chỉ định
Lưu ý: Không nên tự ý dùng thuốc xổ – thụt hậu môn kéo dài vì có thể gây mất phản xạ đại tiện tự nhiên.
Cách phòng ngừa táo bón cho bé hiệu quả
MedCare khuyến khích cha mẹ phòng táo bón từ sớm, ngay khi bé bắt đầu ăn dặm:
Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ từ rau – củ – quả
Cho trẻ vận động nhiều hơn mỗi ngày
Rèn thói quen đi vệ sinh đều đặn
Đảm bảo bé ngủ đủ, hạn chế căng thẳng
Tiêm phòng đầy đủ để hạn chế bệnh lý nền (nhiễm trùng đường tiêu hóa...)
Sử dụng men vi sinh định kỳ nếu bé hay rối loạn tiêu hóa
Bác sĩ Ngọc Mai – Chuyên khoa 1, chuyên khoa Dinh dưỡng Nhi tại MedCare cũng chia sẻ:
“Nhiều bé bị táo bón chỉ vì ăn ít rau, uống ít nước hoặc thay đổi chế độ ăn. Cha mẹ đừng vội dùng thuốc mà nên điều chỉnh ăn uống, tập thói quen đi vệ sinh đều. Với những bé táo bón sinh lý, chỉ cần hướng dẫn đúng là cải thiện nhanh chóng. Nếu tình trạng kéo dài, hãy đưa bé đi khám để tránh biến chứng như rối loạn tiêu hóa hoặc sợ đi ngoài.”
Trẻ bị táo bón lâu ngày có ảnh hưởng gì không?
Nếu không điều trị táo bón cho bé đúng cách, hậu quả có thể bao gồm:
Rách hậu môn, chảy máu
Tâm lý sợ đi vệ sinh, nhịn lâu hơn
Suy dinh dưỡng do lười ăn
Rối loạn tiêu hóa mạn tính
Có nguy cơ chuyển sang táo bón mạn, khó phục hồi
Kết luận
Tình trạng bé đi phân cứng, táo bón, bé không chịu ăn rau hay nhiều ngày không đi vệ sinh không còn là vấn đề hiếm gặp. Điều quan trọng là cha mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân và điều trị táo bón cho bé đúng cách, không nóng vội, không lạm dụng thuốc.
Nếu bạn đang lo lắng về tình trạng tiêu hóa của con, đừng ngần ngại liên hệ đội ngũ chuyên gia tại MedCare để được hỗ trợ kịp thời và an toàn.
